Łączenie roli rodzica i pracownika nigdy nie było łatwe. Co prawda ojcowie z pokolenia milenialsów starają się odciążać swoje partnerki i równo dzielić obowiązki, ale godzenie obowiązków zawodowych z opieką nad dziećmi wciąż pozostaje dla rodziców wyzwaniem. Pandemia ukazała ten problem w jeszcze większej jego złożoności, kiedy zarówno praca, jak i nauka przeszły w zdalny tryb funkcjonowania. Najlepsi pracodawcy zdają sobie jednak sprawę, że trudno o sukcesy zawodowe, jeśli pracownik nie spełnia się w swoich innych rolach życiowych. Dlatego w dobrze pojętym interesie pracodawcy jest stworzenie pracownikom-rodzicom takich warunków pracy, aby mogli harmonijnie i z zachowaniem dobrej kondycji łączyć pełnione role. W 2020 r. Great Place to Work® przygotował raport „Parents at the Best Workplaces” , który towarzyszył ogłoszeniu amerykańskiej listy Najlepszych Miejsc Pracy, po raz pierwszy wraz z rankingiem 100 Najlepszych Miejsc Pracy dla Rodziców.
Pandemia weryfikuje podejście firm do pracujących rodziców
Przejście z dnia na dzień na tryb pracy zdalnej był wyzwaniem dla wszystkich. Ale pracujących rodziców, którzy jednocześnie mieli na głowie opiekę nad zdalnie uczącymi się dziećmi, dotknęło to w sposób szczególny. Z licznych ankiet i sondaży ad hoc, jakie przeprowadzano na ten temat także w Polsce, wynikało, że największym wsparciem dla pracujących rodziców była wyrozumiałość pracodawców. Powszechna solidarność i spontaniczna potrzeba okazywania sobie pomocy, jakie panowały w pierwszych tygodniach lockdownu bez wątpienia pomogły wszystkim przetrwać ten trudny czas. Także pracownikom-rodzicom. Ale wraz z przedłużaniem się „sytuacji nadzwyczajnej” szybko stało się jasne, że doraźne działania nie wystarczą, że pracujący rodzice potrzebują długofalowego wsparcia ze strony pracodawcy, a tak naprawdę – mądrej polityki „na zawsze”, a nie tylko na czas pandemii. Z badania przeprowadzonego w kwietniu 2020 r. przez pracuj.pl wynika, że aż 56% pracujących zdalnie rodziców czuła się traktowana przez swoich przełożonych ze zrozumieniem. Ale jedynie 17% przyznało, że z myślą o nich w firmie zostały wprowadzone specjalne rozwiązania.
Wsparcie pracujących rodziców to proces, a nie doraźne udogodnienia
We wspomnianym badaniu pracuj.pl z kwietnia 2020 r. polscy pracujący rodzice zostali zapytani o swoje oczekiwania względem pracodawcy. W odpowiedziach wymieniali: elastyczne godziny pracy, większą swobodę w braniu wolnych dni i urlopów oraz wsparcie przy ubieganiu się o świadczenia rządowe. Te oczekiwania wydają się dość skromne, jeśli porównamy je z ofertą, jaką mają dla rodziców firmy z amerykańskiej listy Najlepszych Miejsc Pracy dla Rodziców wyłonionej przez Great Place to Work®. Tym, co robi największe wrażenie jest fakt, że Najlepsze Miejsca Pracy dla Rodziców nie ograniczają swoich działań do pojedynczych benefitów, jak elastyczny grafik pracy czy dłuższy urlop macierzyński. To zazwyczaj cała spójna i długofalowa polityka prorodzinna, obejmująca czas planowania rodziny przez pracownika, okres ciąży, a potem opieki rodziców nad dzieckiem. Jak ogromna bywa to skala działań świadczą same liczby: 81% firm z listy refinansuje swoim pracownikom leczenie niepłodności, w tym procedury in vitro, 48% oferuje wsparcie szkoleniowe, ułatwiające powrót do pracy i kontynuowanie kariery zawodowej po urlopie macierzyńskim czy tacierzyńskim, a 78% firm pomaga swoim pracownikom w znalezieniu odpowiedniej opieki nad dziećmi. Tym, co wybrzmiewa najmocniej z raportu Great Place to Work® jest troska i zaangażowanie firm, aby oferować swoim pracownikom udogodnienia na każdym etapie ich życia rodzinnego.
Z prorodzinnych praktyk opisanych w raporcie „Parents at the Best Workplaces” wynika, że ważnym momentem, kiedy rodzice potrzebują wsparcia jest czas, kiedy decydują się na powrót z urlopu do pracy. Najbardziej zaangażowani pracodawcy udostępniają rodzicom w tym okresie indywidualnych doradców różnych specjalności. To może być doradca kariery, który pomoże zorientować się pracownikowi w nowych projektach czy możliwościach i w sposób najmniej stresujący powrócić do firmy. To może być konsultant laktacyjny, z którym młoda mama może się skontaktować o każdej porze dnia. A są firmy, które zapewniają nawet wysyłkę mleka mamy do miejsca przebywania niemowlęcia, aby nie musiała ona wybierać pomiędzy ważnym spotkaniem lub wyjazdem służbowym a naturalnym karmieniem dziecka. Ważne jest przede wszystkim to, aby wsparcie i pomoc nie ustawały wraz z urodzeniem dziecka i powrotem rodziców do pracy.
Nie istnieje jeden wzorzec pomocy dobry dla wszystkich
Maven, klinika specjalizująca się w opiece nad zdrowiem kobiet i zarazem współautor raportu „Parents at the Best Workplaces”, posiada autorski harmonogram, co należy zrobić na każdym etapie planowania rodziny przez pracownika. Od chwili, kiedy przyszli rodzice poinformują o powiększeniu rodziny, przez kolejne miesiące aż do chwili pójścia na urlop, podczas jego trwania, na miesiąc przed powrotem i już po powrocie do pracy. Maven, dzieląc się swoim doświadczeniem, zwraca też uwagę, że nie ma jednego uniwersalnego wzorca wsparcia rodziców, który odpowiadałby potrzebom i oczekiwaniom każdej pary. Dlatego przygotowując strategię prorodzinną, lepiej myśleć w kategoriach różnych opcji i wariantów rozwiązań. Tak, jak to się dzieje obecnie w pandemii: dla niektórych rodziców wystarczającym wsparciem jest możliwość rozpoczynania pracy później lub wcześniej, inni potrzebują konkretnego wolnego dnia w tygodniu albo bloku godzin, które muszą poświęcić opiece nad dziećmi.
Świetne miejsce pracy to świetne miejsce pracy dla wszystkich, nie tylko dla pracujących rodziców
Kolejnym wyzwaniem dla pracodawcy opracowującego politykę prorodzinną jest stworzenie kultury wsparcia i zrozumienia dla niej wśród wszystkich pracowników – i tych z dziećmi, i bez. Chodzi o dogodne dla wszystkich godziny spotkań, terminy przekazywania projektów, obciążenie bieżącą pracą. Pomoc w pełnieniu rodzicielskich obowiązków przez jednych pracowników nie może odbywać się kosztem praw i dobrostanu pracowników bezdzietnych albo tych, których dzieci nie wymagają już tak ścisłej opieki. Miejsca pracy świetne dla rodziców i osób planujących zostanie rodzicami powinny pozostawać świetnymi miejscami pracy dla wszystkich. Deklaracje pracowników przebadanych przez Great Place to Work® potwierdzają, że w przypadku firm z listy Najlepszych Miejsc Pracy dla Rodziców tak właśnie jest.
Aktywni zawodowo rodzice pracują na dwa etaty nie tylko w czasie pandemii
Pandemia przyspieszyła nie tylko cyfryzację, ale też wiele procesów rynkowych. To dobry moment, aby firmy bogatsze o bieżące pandemiczne doświadczenie zastanowiły się nad opracowaniem programów wspierających na co dzień pracujących rodziców. Warto sobie uświadomić, że pracujący rodzice stanowią średnio 1/3 zatrudnionych. Co więcej, analizy Great Place to Work® pokazują, że organizacje, które wcześnie dostrzegły, że rodzice są cennymi pracownikami oraz uruchomiły programy prorodzinne lepiej radziły sobie biznesowo w czasie pandemii. To inwestycja korzystna dla obu stron. W każdych czasach.
1 Cały raport „Parents at the Best Workplaces” można znaleźć pod tym linkiem.
2 Badanie „Praca w dobie koronawirusa” na zlecenie Grupy Pracuj, przeprowadzone w dn. 23-28 kwietnia 2020 roku na grupie 1894 użytkowników portalu Pracuj.pl. metodą CAWI. W sekcji dot. pracy zdalnej rodziców niepełnoletnich dzieci udział wzięło 250 respondentów.
