Od najmłodszych lat oczekujemy uznania od rodziców, nauczycieli, przyjaciół. To nasza naturalna potrzeba afirmacji, która nie zanika z wiekiem. Kiedy rozpoczynamy karierę zawodową, tego uznania oczekujemy od pracodawcy. A że uznanie w miejscu pracy zwiększa zaangażowanie pracowników, zachęca ich do większej wydajności i pomaga zatrzymać talenty, warto, aby docenianie stało się integralną częścią kultury organizacyjnej każdej firmy.
Kultura doceniania przynosi firmie zyski
W 2023 r. Instytut Great Place To Work® przeprowadził szeroko zakrojone badanie, w którym uczestniczyło ponad 700 tysięcy pracowników. Postawiono pytanie: „Co Ciebie motywuje do wykonywania świetnej pracy?”. Uznanie było najczęstszą odpowiedzią. Analiza zebranych danych wykazała ponadto, że kiedy każdy pracownik w firmie ma równe szanse na uzyskanie uznania za swoje starania, jest 2,2 razy bardziej prawdopodobne, że będzie gotowy do większego angażowania się w pracę i sprawy firmy. Badanie zwróciło również uwagę na rolę liderów. Okazuje się, że szczere „dziękuję” od kierownictwa może zwiększyć o 69% prawdopodobieństwo, że pracownicy podejmą dodatkowy, wykraczający poza codzienne obowiązki, wysiłek w pracy.
Do podobnych wniosków doszła firma O.C Tanner – dostawca usług i oprogramowania wspierającego menedżerów w tworzeniu kultury doceniania, a jednocześnie organizacja regularnie certyfikowana przez Great Place To Work w USA. O.C. Tanner przeprowadził wśród swoich pracowników ankietę dotyczącą kluczowych czynników, które mają wpływ na ich zaangażowanie. Jedno z pytań brzmiało: „Jaka jest najważniejsza rzecz, którą Twój menedżer lub firma obecnie robi, a która skłania Cię do wykonywania świetnej pracy?”. 37 proc. respondentów stwierdziło, że to osobiste uznanie zachęca ich najbardziej do większego wysiłku. Choć pojawiły się także inne odpowiedzi, takie jak autonomia czy dostarczanie inspiracji, uznanie było wskazaniem najczęściej powtarzającym się w odpowiedziach. Badanie potwierdziło, że uznanie, informacja zwrotna i nagroda najlepiej pobudzają innowacyjność i są najbardziej skuteczne w motywowaniu pracowników do lepszej pracy.
Uznanie zmienia optykę pracowników
Kultura doceniania przekłada się nie tylko na większą motywację do pracy i większe zaangażowanie pracowników. Pracownicy, którzy czują się doceniani inaczej postrzegają kulturę organizacyjną firmy. Great Place To Work przeanalizował 1,7 miliona odpowiedzi pracowników zebranych w latach 2018-2020 w małych, średnich i dużych firmach. Osoby, które czuły się regularnie doceniane w pracy, były częściej – w porównaniu do tych, które nie otrzymywały gestów uznania – skłonne uważać, że awanse w firmie są sprawiedliwe,
a kreatywne myślenie premiowane i warte dodatkowego wysiłku. Częściej też były przekonane o tym, że ich koleżanki i koledzy są również gotowi dawać z siebie w pracy jak najwięcej.
Poczucie docenienia było związane także z większym zadowoleniem z pracy. W tej samej ankiecie osoby, które wcześniej pozytywnie wypowiedziały się na temat polityki doceniania, zachowały równie pozytywny ton w swoich odpowiedziach na pytanie, „co sprawia, że Twoja firma jest świetnym miejscem pracy”. Padały tu takie stwierdzenia jak: „lubię tu spędzać czas” czy „jestem niesamowicie szczęśliwa”. Była także mowa o tym, że firma wyróżnia się uczciwością i świetną atmosferą. Natomiast osoby, które wcześniej ujawniły krytyczny stosunek do firmowej polityki doceniania, wskazywały na „faworyzowanie”, „konkurs popularności” i twierdziły, że niewiele rzeczy czyni ich miejsce pracy wyjątkowym. Jedynym pozytywnym tematem było „dopasowanie benefitów”.
Warte docenienia są wielkie osiągnięcia, a w codziennej praktyce małe sukcesy
W każdej organizacji są działy i pracownicy, których łatwiej jest docenić. Może to wynikać z tego, że ich praca jest ściśle powiązana z głównymi inicjatywami firmy lub kluczowymi wskaźnikami efektywności (KPI) albo dlatego, że jest bardziej widoczna niż praca wykonywana w innych miejscach firmy. Ale na uznanie zasługują wszystkie, także te mniejsze i mniej oczywiste sukcesy. Docenienie pracowników, których praca nie wybija się na pierwszy plan i na co dzień nie skupia uwagi otoczenia, może być kluczem do tego, jak pracownicy widzą sens swojej pracy. A to jest jeden z motorów gotowości ludzi do wiązania się z firmą na dłużej, dla firmy zaś ważny czynnik retencji pracowników. Uznanie nie musi płynąć wyłącznie z góry. Równie ważne mogą okazać się gesty doceniania ze strony współpracowników. W ten sposób jest więcej okazji do wyrażenia pracownikom uznania i utrwalania na co dzień w zespole pożądanych wzorców zachowań. Bez pisania kodeksów czy stosowania odgórnych wytycznych.
Jak doceniają pracowników firmy z listy Fortune 100 Best Companies to Work For®
Formy wyrażania uznania nie muszą być ani skomplikowane, ani kosztowne. Ważne tylko, aby były stosowane konsekwentnie, a ich zasady były czytelne dla wszystkich pracowników i przez nich akceptowane. Sieć hoteli Hilton, aby ułatwić swoim menedżerom docenianie pracowników na co dzień, przygotowuje coroczny „Kalendarz Uznania”, który zawiera 365 pomysłów, łatwych do wdrożenia i dostosowania do potrzeb danego zespołu. Są tam m.in. ważne daty, np. rocznice podjęcia pracy, przypomnienia o lokalnych wydarzeniach czy cytaty o docenianiu, którymi można się z pracownikami dzielić. Firma usługowa Crowe stosuje w ramach doceniania tzw. Alerty Uznania. Są one generowane automatycznie w chwili, gdy nazwisko pracownika pojawi się w ankietach badających satysfakcję klienta. Alertom Uznania towarzyszy program „Przekaż dalej” – pozwala wyróżnionej osobie „przekazać uznanie” innym kolegom, którzy odegrali istotną rolę w obsłudze klientów, ale nie zostali wymienieni w odpowiedziach ankietowych. Nazwiska wszystkich wyróżnionych osób są też zamieszczane w wewnętrznym „Crowe Newswire On Demand”, aby dodatkowo uhonorować pracowników. Texas Health Resources, działający w sektorze ochrony zdrowia, docenia pracowników za ich lata pracy w odstępach pięcioletnich. Przy każdej rocznicy wyróżniona osoba otrzymuje piękny, spersonalizowany album rocznicowy z gratulacjami i wyrazami uznania od dyrektora generalnego oraz podziękowaniami od bezpośredniego menedżera i współpracowników. W albumie zamieszczane są zdjęcia pracownika przy pracy z zespołem, ale także podczas wspólnej zabawy czy świętowania ważnych dla firmy wydarzeń.
Docenianie ma dla firmy znaczenie strategiczne
Okazywanie uznania nie jest tylko miłym gestem. Docenianie jest podstawą skutecznego zarządzania. Choć nie istnieje uniwersalny program doceniania, który sprawdzi się w każdej organizacji, eksperci Great Place To Work rekomendują, aby menedżerowie, projektując lub aktualizując politykę firmy w tym zakresie, wzięli pod uwagę choćby pięć kluczowych elementów:
1. Bądź konkretny – uznanie ma większą wartość, gdy jest powiązane z konkretnym osiągnięciem lub celem biznesowym. Wyróżniając pracownika warto wyjaśnić za co należą mu się podziękowania. Pomaga to pracownikowi powiązać uznanie z konkretnym działaniem i zachęca go do dalszych starań.
2. Reaguj na bieżąco – uznanie, które pojawia się kilka miesięcy po fakcie, nie jest tak znaczące, jak to otrzymane zaraz po wydarzeniu. Im dłużej zwlekasz z wyrażeniem uznania, tym mniej prawdopodobne, że pracownicy uznają pochwały za autentyczne.
3. Nie ograniczaj się do jednej formy wyrażania uznania – każdy pracownik ma swoje preferencje dotyczące sposobu i formy otrzymywania wyróżnienia. Ludzi często motywuje coś więcej niż pieniądze, dlatego poza premią czy podwyżką warto rozważyć spersonalizowane prezenty, wspólną kolację czy inne gesty, które pokażą, że nagroda jest dostosowana do konkretnej osoby.
4. Pamiętaj, że małe rzeczy mogą mieć wielkie znaczenie – choć kluczowe jest docenianie wielkich osiągnięć, w motywowaniu pracowników nie można zapominać o sile codziennego „dziękuję”. Odręcznie napisany bilecik lub przekazanie uznania w intranecie może lepiej przyczynić się do tworzenia w organizacji kultury doceniania niż wielkie celebracje ad hoc. Te podziękowania i wyróżnienia nie muszą pochodzić tylko od menedżerów. Dla niektórych uznanie ze strony koleżanek i kolegów może okazać się bardziej motywujące niż to płynące od zespołu zarządzającego.
5. Nie zapominaj o szerszym kontekście – uznanie pomaga pracownikom dostrzec, że firma ich ceni oraz że mają realny wkład w sukces zespołu i całej organizacji. Jest to szczególnie istotne w chwili, gdy organizacje rosną lub zmieniają się. Mając potwierdzenie, że stanowią dla firmy wartość, pracownicy czują się bardziej bezpieczni i zmotywowani do dawania od siebie więcej niż muszą.
Rywalizacja na rynku pracy o największe talenty nie słabnie. Dlatego troska o pozytywne doświadczenie pracowników nabiera wymiaru strategicznego. Gdy brakuje uznania, rodzi się frustracja i niechęć do podejmowania wyzwań. Rosną psychologiczne koszty wykonywania pracy, a stąd już bliska droga do wypalenia zawodowego. Tymczasem w Polsce aż 65 proc. pracowników nie czuje się docenianych w swojej pracy[1]. Być może to właśnie teraz jest właściwy moment, aby kultura doceniania stała się integralną częścią zarządzania w każdej organizacji. Zwłaszcza, że wyrażanie uznania jest jednocześnie dla pracownika informacją zwrotną na temat oczekiwań pracodawcy. A stałego feedbacku oczekują od przełożonych młodsi pracownicy, zwłaszcza z pokolenia Z. W tę stronę, jak można sądzić, powinna zmierzać przyszłość nawet najbardziej inteligentnych organizacji.
Tekst opracowany na podstawie artykułu pt. Creating a Culture of Recognition: Tips for Driving Loyalty
O zarządzaniu i motywowaniu pracowników czytaj także:
https://www.greatplacetowork.pl/publikacje/blog/pora-na-reset-wypalenie-zawodowe-pracownikow-a-styl-zarzadzania
https://www.greatplacetowork.pl/publikacje/blog/czasy-proby-zarzadzanie-pod-presja
https://www.greatplacetowork.pl/publikacje/blog/zmotywowany-zespol-to-dla-firmy-najlepsza-szczepionka-przeciw-recesji
https://www.greatplacetowork.pl/publikacje/blog/po-co-i-jak-budowac-kulture-doceniania
[1] Raport „Czy czujesz się doceniany”, Nais i Empulse, 2025 r.
